Na wakacje: Budapeszt, Węgry

Geografia i przyroda

Budapeszt jest stolicą i zarazem największym miastem Węgier. Miasto położone jest w północnej części kraju. Jest to jedna z najwspanialszych metropolii Europy Środkowej, ośrodek kulturalny, naukowy oraz uzdrowiskowy. Leży nad Dunajem, który przepływa przez miasto od północy na południe na długości 28 km. Rzeka ta dzieli teren na dwie części, lewą stronę tworzy Peszy położony na równinie. Natomiast Prawobrzeżna Buda to wzgórze osiągające 527 m. Pod wzgórzami jest system jaskiń z termalnymi wodami. Centrum miasta charakteryzuje się wspaniałą architekturą. Znajdują się tu również znane od lat źródła termalne. We wzgórzach budańskich znajduje się kilka dostępnych do zwiedzania jaskiń: Pálvölgyi-barlang, Mátyás-barlang. Na Dunaju znadują się trzy wyspy. Na północy znajduje się Óbudai-sziget, znana na świecie z festiwalu Sziget-festival. Wyspa Małgorzaty to ośrodek sportu i rozrywki. Największą wyspą jest Czepel. Budapeszt jest miastem bogatym w przyrodę i jej atrakcje: wody termalne, jaskinie, Góra Gellerta, Orla Góra z rezerwatem przyrody. Panuje tu klimat kontynentalny umiarkowany.

Historia

Budapeszt powstał w IV w. p.n.e., wówczas na prawym brzegu Dunaju powstała celtycka osada Ak Ink. Tereny te zamieszkiwane były w okresie I-IV wieku p.n.e. także przez Rzymian, którzy stworzyli tutaj miasto Aquincum, zwane obozem wojskowym. Wówczas był to ważny ośrodek, punkt strategiczny na granicznej linii Dunaju. W okresie średniowiecza zaczęły powstawać węgierskie miasta. Po prawej stronie Dunaju powstała Buda, natomiast po stronie lewej powstał Peszt. Buda dynamicznie się rozwijała, a w 1361 roku stała się stolicą królestwa. Wtedy zbudowano Zamek Królewski, klasztory, kościoły, pałace oraz bogate domy mieszczaństwa. W Buddzie doskonale rozwijał się handel oraz rzemiosło. W okresie odrodzenia stała się jednym z najważniejszych ośrodków kultury w Europie. Natomiast rozwój Pesztu nastąpił dopiero w 1808 roku. Powstała tu Królewska Komisja Upiększenia miasta, Węgierska Akademii Nauk oraz Teatr Narodowy. Największy przełom dla tych dwóch miast rozpoczął się w XIX i XX wieku. Utworzenie dualistycznej monarchii austro-węgierskiej spowodowało, że w 1872 roku miasta Buda i Peszt połączyły się w jedno – Budapeszt. Miasto zaczęło się rozwijać. Po rozpadzie Austro-Węgier miasto trochę podupadło. W 1919 r. władzę zaczęli sprawować komuniści. Podczas drugiej wojny światowej z Budapesztu wywieziono Żydów do obozów zagłady (głównie Auschwitz), Niemcy wysadzili wszystkie mosty na Dunaju i znacznie zniszczyli miasto. 1950 r. to podział miasta na aktualne dzielnice. Sześć lat później wybucha rewolucja przeciwko władzy komunistycznej.

Atrakcje

• Zamek Królewski – został wybudowany w XIV w. a cztery wieki później przebudowany. Budowla w barokowym stylu przez siedem stuleci była siedzibą węgierskich władców. Dziś mieszczą się tu muzea i galerie.
• Dzielnica Zamkowa – można do niej wejść przez Bramę Wiedeńską lub Plac Parad. Tam zobaczyć można wspaniałe kamienice, Jaskinie Zamkową, Muzeum historii Wojska, Muzeum Gastronomii i Handlu, Bożnicę Żydowską.
• Cytadela – wybudowana na Górze Gellerta jako budowla obronna dziś jest popularnym turystycznym miejscem, z którego rozciąga się piękna panorama miasta. U podnóża góry znajdują się kąpieliska termalne.
• Park Pomników – zadziwiające miejsce z wielką kolekcją socjalistycznych dzieł sztuki.
• Śródmiejski kościół parafialny – jedna z największych atrakcji architektonicznych w mieście. W tym kościele zobaczyć można wszystkie style począwszy od romańskiego.
• Kościół Macieja – główny kościół w mieście z charakterystyczną ażurową wieżą. Dawne miejsce koronacji i ślubów królewskich. Prawdziwa perła architektury.
• Baszta Rybacka – zbudowana na średniowiecznych ruinach posiada siedem neoromańskich wież.
• Parlament – wybudowany w latach 1885-1902 według projektu Imre Steindla jest największy i najbardziej dekoracyjny na całych Węgrzech. Parlament mierzy 96 m wysokości, a wewnątrz zobaczyć można 29 klatek schodowych, 10 dziedzińców. Co ciekawe był to pierwszy budynek w Europie, w którym zainstalowano system ogrzewania centralnego.
• Zamek Vajdahunyad – na wyspie Széchenyiego, w XIV dzielnicy Budapesztu zbudowany na początku XX w.
• Wyspa św. Małgorzaty – na którą dostać się można Mostem Małgorzaty to wyjątkowo piękne miejsce, pełne zieleni oraz zabytków.
• Most Łańcuchowy – zbudowany w XIX w., wysadzony przez Niemców podczas II wojny światowej, odbudowany w 1949 r. Mostu z dwóch stron chronią lwy wyrzeźbione przez Jánosa Marschalkó.
• Bazylika Św. Stefana – największa w Budapeszcie a druga co do wielkości w kraju świątynia. Znajduje się tu relikwia pierwszego króla Węgier, św. Stefana, największy w kraju dzwon oraz zabytki sztuki sakralnej.
• Kąpieliska termalne – w stolicy jest ich ok. 50. Do najciekawszych należy kąpielisko Gellerta, Kiraly, Rudas, Lukacs oraz Szechenyi.
• Węgierskie Muzeum Narodowe – w XIX-wiecznym budynku mieści się Biblioteka Narodowa, Państwowe Muzeum Przyrodnicze oraz Muzeum Historyczne.
• Muzeum Sztuk Pięknych – podziwiać tu można dzieła m.in. Leonarda da Vinci, Rembrandta, Rafaela oraz francuskich impresjonistów czy malarzy XX wieku. Wśród eksponatów zobaczyć można także rzeźby Rodina, Thorvaldsena i Meuniera.
• Muzeum Terroru – muzuem upamiętnia ofiary totalitaryzmu i bohaterów rewolucji oraz bohaterów rewolucji z 1956 r. Muzeum mieści się w budynku z 1880 r., który w latach1937-1944 był siedzibą faszystów węgierskich (strzałokrzyżowców). Tu także miała siedzibę ÁVO (stalinowska służba bezpieczeństwa).
• Wieka Synagoga – największa synagoga w Europie i druga na świecie (75 metrów długości i 27 metrów szerokości). Świątynia w stylu mauretańskim została zbudowana w latach 1854-1859. W 1939 r. została wysadzona w powietrze. Odbudowę sponsorowała Estée Lauder.
• Muzeum Żydowskie – tu zobaczyć można historię budapesztańskich Żydów. Ekspozycje są podzielone tematycznie. Znajdują się tu również publikacje, meble, tradycyjne przedmioty modlitewne czy przedmioty życia codziennego.

W okolicy

• Esztergom – historyczne miasto nad Dunajem, przy granicy ze Słowacją. Na turystów czeka tu wiele zabytków.
• Szentendre – historyczne miasto z muzeami i zabytkami, w okolicy którego znajduje się malowniczy park na wyspie Maia.
• Szigetszentmiklós – miasto położone niedaleko stolicy, na wyspie Czepel. Jednym z miast partnerskich Szigetszentmiklós jest Busko Zdrój.
• Erd - historyczne miasteczko z tureckim Minaretem, kościółem St. Mihaly oraz wodami termalnymi.
• Wyszehgrad – historyczne miasto znane ze zjazdów wyszehradzkich. Do najważniejszych miejsc należą ruiny królewskiego pałacu oraz cytadela, z której rozciąga się niesamowity widok na doliny Dunaju.

Gastronomia

Warto oczywiście odwiedzić restauracje serwujące węgierską kuchnię. Będąc w Budapeszcie koniecznie trzeba odwiedzić Dom Węgierskich Win (Magyar Borok Háza), gdzie spróbować można prawie wszystkich gatunków krajowych win. Każdy region w kraju oferuje zupełnie inne gatunki wina. Miłośnicy tego trunku powinni wybrać się do Budapesztu na Międzynarodowy Festiwal Wina i Szampana. W Budapeszcie do wyboru są wykwintne, eleganckie restauracje serwujące dania tradycyjne lub z innych zakątków świata. Do najsłynniejszych węgierskich dań należy zupa gulaszowa, zupa rybacka z Baja, naleśniki á la Hortobágy i paprykarz z wołowiny. W Budapeszcie można znaleźć lokale na każdą kieszeń.

Zakupy

Wybierając się na zakupy koniecznie trzeba udać się na najsłynniejszy deptak w mieście, Váci utca, przy którym znajdują się reprezentacyjne sklepy, przytulnej kafejki i dobre restauracje. W Budapeszcie jest bardzo wiele sklepów i centrów handlowych – każdy miłośnik zakupów będzie usatysfakcjonowany. By kupić świeże owoce i warzywa najlepiej wybrać się na targ lub do krytej targowej hali – należy wypatrywać napisu "csarnok" lub "vásárcsarnok". Sklepy w Budapeszcie otwarte są krócej niż w Polsce. Ceny są stosunkowo podobne.

Życie nocne

Budapeszt jest miastem uniwersyteckim, więc na tursytów czeka tu dość bogate życie nocne i sporo lokali. Niektóre z nich są naprawdę oryginalne – właściciele prześcigają się z pomysłami na wystrój. W mieście nie sposób się nudzić. Na miłośników nocnych szaleństw czeka wiele klubów i dyskotej. Można tu znaleźć kilkupiętrowe lokale zwane romkocsmák.

Informacje praktyczne

• Waluta – forint (HUF).
• Wiza – nie jest wymagana.
• Czas – do czasu polskiego należy dodać 1 godzinę.